NHỮNG KHÓ KHĂN, SAI LẦM THƯỜNG GẶP KHI TIẾP XÚC VỚI THÂN CHỦ MẮC PHẢI OCD (RỐI LOẠN ÁM ẢNH CƯỠNG CHẾ) P.1

Trong khi làm việc với thân chủ mắc phải rối loạn ám ảnh cưỡng bức (OCD: Obsessive-Compulsive Disorder), có rất nhiều vấn đề mà chuyên viên trị liệu tâm lý (CVTLTL) phải cực kỳ thận trọng và vấp phải những khó khăn ngay từ giai đoạn tạo lập mối quan hệ, xây dựng niềm tin đối với thân chủ (TC) trong tiến trình trị liệu.

Việc thiết lập phát đồ trị liệu, kế hoạch can thiệp và nâng đỡ tâm lý đối với thân chủ cần phải chú ý đến việc lựa chọn, áp dụng liệu pháp trị liệu phù hợp bên cạnh đó là một chiến lược rõ ràng về ngăn ngừa các hành vi nghi thức, việc tiếp theo là lên kế hoạch điều trị cũng như ngăn ngừa nguy cơ tái phát.

Đối với OCD nguy cơ tái phát là khá cao. Việc xác định các nhân tố đe dọa tiềm ẩn hay có thể gọi là tình huống gây ra các nỗi lo âu và ám ảnh cốt lỏi, dẫn đến hạn chế trong chiến lược hỗ trợ thân chủ nhằm thách thức, đối đầu với niềm tin sai lệch sẽ dẫn đến việc cảm nhận sai lầm về các mối đe dọa - ý tưởng ám ảnh và hành vi nghi thức. Đây đực xem như là “một cú trượt dài” vì kéo theo đó là hệ thống các bài tập về cảm xúc được thiết kế nhằm can thiệp cho thân chủ trở nên thiếu xót. Một khi các nổi lo sợ, ám ảnh không được liệt kê một cách chi tiết và đầy đủ theo từng mức độ khác nhau, thì kỹ thuật về hành vi “Giải cảm ứng hệ thống” sẽ không phát huy được hết tác dụng mà kỹ thuật này mang lại. Điều đáng chú ý ở đây là khi thực hiện kỹ thuật trên, cần có sự bổ sung các tình huống tiếp xúc tưởng tượng về những thảm họa hoặc sự tổn hại được lường trước từ TC.

Sẽ gặp không ít những khó khăn khi tiếp xúc những suy nghĩ, hình ảnh hoặc xung động mà chính thân chủ cảm thấy ngượng ngừng, xấu hổ và có thể là tức giận căm ghét bản thân hoặc có thể cao hơn ở mức độ phẩn nộ ám ảnh. Nó có thể là các xung động có nguy cơ gây hại đối với người thân – người mà thân chủ luôn yêu thương và cảm thấy thân thuộc, các suy nghĩ về những nguy cơ tai nạn gây chấn thương hoặc điều đó có thể là hình ảnh về các hoạt động tình dục thô bỉ đối với các đấng thiêng liêng (xét về mặt tôn giáo, những vị anh hùng...mà thân chủ kính trọng). Chính vì điều này, có thể thân chủ sẽ từ chối trình bày hoặc không muốn suy nghĩ và thảo luận cùng với CVTLTL do thân chủ ý thức rằng việc này sẽ làm cho họ cảm thấy thiếu an toàn, mặc cảm bản thân. Đối diện với tình trạng này, chuyên viên trị liệu (CVTL) cần có khả năng thuyết phục và xoa dịu thân chủ, khuyến khích và có thể là đưa ra một các gợi ý, các từ khóa…nhằm hỗ trợ thân chủ “bộc bạch” vấn đề. Đối với các TC có niềm tin tôn giáo mạnh mẽ, một vấn đề quan trọng và mang tính cần thiết là CVTL cần đảm bảo với TC rằng liệu pháp được tiến hành sẽ không có điều gì chống lại niềm tin tôn giáo của họ.

Quay trở lại với việc thiết lập mối quan hệ trị liệu, kỹ năng thuyết phục thân chủ đóng vai trò cốt lõi. Bên cạnh việc cung cấp thông tin nhằm giúp TC nhận thức và hiểu được cơ chế gây nên hiện trạng mà bản thân mắc phải, CVTL cùng TC xây dựng nên một kế hoạch điều trị với việc đầu tiên là giải thích một cách khái quát về tiến trình trị liệu, liệu phap can thiệp cũng như những kỹ thuật sẽ áp dụng. Bên cạnh đó, một điều không kém phần quan trọng đó là đánh giá tình trạng về các ý tưởng, ám ảnh hoặc xung động mà TC đang có, tình trạng các hành vi cưỡng bức – sự tác động không tốt gay nguy hại đến tình trạng sức khỏe về thể chất hay tinh thần có ảnh hưởng trực tiếp lên cuộc sống của TC, thông qua đó sẽ có thể đưa ra tiên lượng hoặc giới thiệu đến với bác sĩ chuyên khoa tâm thần hỗ trợ về thuốc, làm giảm các ý tưởng ám ảnh cũng như có thể tác động đến mức độ và tần suất thực hiện các hành vi cưỡng bức. Nếu như TC được bác sĩ chỉ định dùng thuốc thì CVTL cần phải thuyết phục TC về tác dụng, theo dõi và khuyến khích về tính tự giác và tin tưởng vào việc dùng thuốc theo chỉ định. Điều này có tác động tích cực hỗ trợ trong tiến trình trị liệu.

Tóm lại, ta có thể nói rằng bên cạnh trình độ chuyên môn cuẩ CVTL cần có rất nhiều những kỹ năng, sự linh hoạt trong tiến trình can thiệp – trị liệu tâm lý nhằm đưa ra các biện pháp hiệu quả nhất đối với các khó khăn bước đầu trong tiến trình thiếp lập mối quan hệ trị liệu như: khó khăn trong việc thảo luận về các tình huống tiêp xúc, trình bày ý nghĩ, hình ảnh hay các xung động mà TC mắc phải. Vượt qua các trở ngại trong việc đưa ra chiến lược can thiệp, kế hoạch điều trị vì điều này trực tiếp có ảnh hưởng sâu sắc đến kết quả điều trị và khả năng ngăn ngừa nguy cơ tái phát với những sai lầm, thiếu xót hoặc có thể là nhầm lẫn nguy hiểm về các tình huống gây ra các nỗi lo âu và ám ảnh cốt lỏi tiềm ẩn, mang tính nền tảng trong việc hình thành nên tình trạng mà TC mắc phải.


To be continuous !